Tìm hiểu cơ bản về Islam (Hồi giáo)

Tìm hiểu cơ bản về Islam (Hồi giáo)( Nguồn : Ban Tôn giáo Chính Phủ)

* Islam (đạo Hồi giáo) Islamnguyên nghĩa là “sự phục tùng”, nên tín ngưỡng nàyliên quan đến việc tuân phục hoàn toàn vào Thượng đế mà Muslim (người theo đạo Hồi giáo) gọi là ALLAH. Người Muslim tin rằng tín lý của họ do Allah mặc khải cho Rasul (Thiên sứ) Muhammad. Những lời này được tập hợp lại trong Qur’an (Thiênkinh) của Islam.   * Tín lý Islam   Tín lý Islam được diễn đạt trong câu Shahadat (tuyên ngôn đức tin) “La i la ha il lal lah – Không có Thượng đế nào ngoài Allah – Mu ham madar rasu lullah – Muhammad là Rasul của Allah “Người Muslim tin rằng có sự phán xét sau cùng. Allah sẽ tùy theo phúc hay tội của từng người mà cho vào thiên đàng hoặc giam vào hỏa ngục. Để có cuộc sống tốt, người Muslim tuân theo những lời chỉ dạy trong Qur’an và Hadith (lời và việc làm của Rasul Muhammad cùng 62 người những đồng sự của Rasul) .   * Thế giới Islam   Sau khi tín lý được mặc khải cho Muhammad, Islam lan nhanh khắp Trung đông và Bắc Phi. Trung đông là trung tâm của Islam. Tại miền này, Islam là tôn giáo chính ở nhiều quốc gia. Mọi người Muslim đều hướng về Makkah (Mecca – thuộc Saudi Arabia) mỗi khi hành lễ và mong ước hành hương Hajj nơi thánh địa Makkah một lần trong đời người. Islam có nhiều tín đồ ở Bắc Phi và Đông Nam Á. Tuy là tôn giáo có sau nhưng Islam phát triển nhanh nhất so với các tôn giáo khác nhờ vào hoạt động truyền giáo và dân số tăng nhanh nơi những nước Islam. Hiện nay, có hơn 1 tỷ 8 người Muslim trên toàn thế giới.   Năm trụ cột của Islam   Mọi người Muslim phải thực hiện những việc quy định mệnh danh là Năm trụ cột (Rukun Islam) và xem sự thực hiện này là một phần trong nghĩa vụ phụng thờ Allah. Mỗi trụ xem như một cấu trúc tạo nên nền tảng vững chắc cho tôn giáo . Quan trọng hàng đầu là trụ thứ 1 (tuyên ngôn đức tin). Shahadat: đây là lời tuyên xưng đức tin của người Muslim “La i la ha il lal lah – Không có Thượng đế nào ngoài Allah – Mu ham madar rasu lullah – Muhammad là rasul của Allah “Muôn trở thành một người Muslim phải tuyên xưng câu này.  Salat (hành lễ) : Salat là hình thức thờ phượng chính của Islam. Người Muslim phải hành lễ năm lần trong một ngày vào những giờ được quy định cụ thể. Buổi hành lễ chung cử hành tại Masjid (thánh đường) mỗi trưa thứ sáu là ngày lễ chính trong tuần (Salat Jumat). Kinh Qur’an dạy người Muslim thể hiện sự hành lễ nên tư thế hành lễ cũng quan trọng. Các tư thế đó là: đứng, khom người và phủ phục. Trong những tư thế đó buộc trán, ngón chân, đầu gối, bàn tay phài chạm đất . Sawm (nhịn tháng Ramadan- tháng thứ 9 Hồi lịch) : Việc nhịn này là không đưa bất cứ vật gì từ ngoài vào cơ thể người và thực hiện từ sáng đến tối trong một ngày và đủ 30 ngày. Buổi tối thì sinh hoạt bình thường. Zakat (bố thí) : Người Muslim luôn ra tay giúp đỡ kẻ nghèo khó. Zakat còn bao hàm ý niệm là phụng thờ Allah một cách gián tiếp qua việc cảm tạ ân phúc của Người. Hajj (hành hương) : Nếu có điều kiện và khả năng, Muslim phải thực hiện Hajj đến Makkah tối thiểu một lần trong đời người. Cuộc hành hương Hajj được thực hiện vào tháng Zulhidjah (tháng 12 Hồi lịch). Người hành hương (nam) mặc trang phục Ihrams màu trắng, không đường may, chỉ quấn lên người và Ihrams này sẽ là vải liệm của họ khi qua đời.    Umma:   Cộng đồng Islam được gọi là Umma. Sau này khi Islam lan rộng thì umma ám chỉ người theo Islam (Muslim) bất kể sắc tộc, quốc tịch, ý thức hệ. Umma tạo nên tình đoàn kết tôn giáo để đối phó với những thách thức trước các thuyết thế tục.   Phái Sufi:    Là phái thần bí của Islam. Nó nhấn mạnh mối quan hệ của cá nhân với Allah và xem đây là bổ sung cho lề luật của Allah. Tín đồ Sufi ra sức trở nên gần gũi với Allah bằng cách cử hành nghi thức có nhạc, hát ca, nhảy múa và luyện hít thở nhằm đạt được trạng thái huyền nhiệm. Phái Sufi còn đề cao nhân đức khiêm cung và sự chăm sóc tha nhân. * Các hệ phái sufi: Sufi có nhiều hệ phái riêng, mỗi hệ phái dưới sự lãnh đạo tinh thần của shaykh. Hệ phái nào cũng có những tín đồ và các tu sĩ Hồi giáo (gọi là faqir hoặc dervish). Giới tu sĩ phái sufi Thổ Nhĩ Kỳ được mệnh danh là “những thầy tu luân vũ” vì họ có điệu nhảy rất sinh động.   Phái Sunni:   Chiếm 90% Muslim trên thế giói theo phái sunni. Sunni từ chữ “sunnah” nghĩa là con đường của Rasul Muhammad đã vạch ra qua lời giảng và việc làm của ông. Muslim theo sunni công nhận những caliph đầu tiên là kế vị hợp thức của Rasul Muhammad và đề cao quan điểm cùng tập tục của số đông Umma Islam. * Truyền thống Sunni : Nhiều nhóm tín đồ tách khỏi nguồn tư tưởng của phái sunni. Vào thế kỷ thứ VII, nhóm Kharijis đã có quan điểm khác về nhiều vấn đề thần học và minh định tín lý. Một số nhóm nhỏ hơn vẫn tồn tại đến ngày nay như nhóm Ibadi (Oman) và Đông Phi. Nhóm Yezidi tôn kính Melek Taus một vị thiên thần sa ngã nhưng họ tin là đã được Allah tha thứ .   Phái Shi’ite :   Đây là một trong những phái chính của Islam. Tên Shi’ite xuất phát từ tiếng Ả rập “Shi’at Ali” (đảng của Ali). Phái Shi’ite tin rằng Ali và hậu duệ của ông là những lãnh đạo thực sự của Umma. Họ đề cao sự hy sinh gian khổ và tôn kính Husayn (con của Ali) vì vị này đã tử đạo ở Kerbela (năm 680 SCN). Phái Shi’te hình thành hệ thống giáo luật riêng. Trào lưu cấp tiến hơn của Shi’ite đã được dấy lên qua cuộc cách mạng Iran. * Truyền thống Shi’ite : Shi’ite chiếm đa số ở quốc gia Iran và miền nam Irak. Có vài hệ phái phát triển từ một nhóm gọi là Isma’ili. Điển hình là Druzes ở Lebanon .   Thiên kinh Qur’an :   Nền tảng tín lý Islam là kinh Qur’an. Người Muslim tin rằng đây là những lời phán dạy của Thượng đế Allah. Kinh Qur’an nói về Allah và sự cao cả của Người; về bổn phận của bầy tôi phải vâng phục Allah; về vai trò của Muhammad là người truyền đạt thông điệp của Allah. Kinh Qur’an còn ghi những lời dạy về gia đình và cộng đồng. Kinh này được bổ sung bằng sunnah là bộ tổng tập về những việc lảm và lời dạy của Rasul Muhammad. Kinh Qur’an và sunnah hình thành nguồn giáo luật Islam. Kinh Qur’an được Allah mặc khải cho Muhammad thông qua thiên thần Jibrael suốt thời gian 20 năm. Người Muslim đọc kinh Qur’an bằng tiếng Ả rập là ngôn ngữ chính trong nguyên bản.   Hadith:   Là tổng tập lời dạy của Muhammad hoặc của một trong các đồng sự của Muhammad. Hadith bao hàm những chỉ giáo liên quan đến các lĩnh vực của đời sống. Uy lực của Hadith rất lớn, chỉ đứng sau kinh Qur’an.   Shari’a (luật Islam):   Là con đường mà mọi người Muslim phải noi theo suốt đời. Kinh Qur’an và Hadith hình thành nền tảng của Shari’a. Nếu một vấn đề cá biệt nào đó chưa đề cập ở đây, thì lúc đó áp dụng nguyên tắc loại suy hoặc dựa theo tập tục của cộng đồng cư dân.   Hj. M . TAIB FAHMY